खरीप २०२५ साठी सुधारित पीक विमा योजना: शेतकरी बांधवांसाठी प्रधानमंत्री पिक विमा योजना 2025 (PM Fasal Bima Yojana – सुधारित योजना) आर्थिक सुरक्षा देणारी एक महत्वाची योजना आहे. ही योजना खरीप 2025 व रब्बी 2025‑26 हंगामासाठी, विशेषतः महाराष्ट्र राज्यात, शेतकऱ्यांना नैसर्गिक आपत्ती, कीड, रोग किंवा हवामान बदलामुळे होणाऱ्या नुकसानीपासून संरक्षण देते.
योजना म्हणजे काय आणि उद्दिष्टे काय आहेत?
- केंद्र आणि राज्य सरकारच्या सहकार्याने सुधारित प्रधानमंत्री पीक विमा योजना 2025 राबवण्यात येत आहे.
- योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट: नैसर्गिक आपत्ती, हवामान बदल, कीड‑रोगामुळे पिकांचे नुकसान झाल्यास शेतकऱ्यांना त्वरित आर्थिक भरपाई प्रदान करणे.
- कप‑एंड‑कॅप मॉडेल 80:110 प्रमाणे विमा कंपन्यांची दायित्वे निर्धारित केली गेली आहेत.
प्रधानमंत्री पिक विमा योजना 2025
| बाब | तपशील |
|---|---|
| अंतिम तारीख | 31 जुलै 2025 |
| हप्ता | खरीप: 2%, रब्बी: 1.5%, नगदी पिके: 5% |
| अर्ज माध्यम | pmfby.gov.in / CSC केंद्र |
| आवश्यक कागदपत्रे | आधार, 7/12, पासबुक, इ. |
| लाभ | भरपाई, सुरक्षितता, आर्थिक मदत |
मुख्य बदल काय झाले आहेत?
- ‘1 रुपयाचा पिक विमा’ योजना बंद करण्यात आली आहे कारण त्याचा गैरफायदा घेतला जात होता.
- खरीप हंगामासाठी २%, रब्बीसाठी १.५%, नगदी पिकांसाठी ५% हप्ता शेतकऱ्यांना भरावा लागतो.
- नुकसान भरपाई ‘पीक कापणी प्रयोग’ या आधारावर महसूल विभागाच्या तपासणीवरून दिली जाईल.
कोणत्या पिकांना योजना उपलब्ध आहे?
खरीप 2025 साठी उपलब्ध अधिसूचित पिके: भात, ज्वारी, बाजरी, नाचणी, मका, तूर, मूग, उडीद, सोयाबीन, भूईमूग, तीळ, कारळे, कांदा इत्यादी.
योजनेतील मुख्य बदल काय आहेत?
- ‘1 रुपयाचा विमा’ योजना बंद: गैरवापर टाळण्यासाठी ही योजना हटवण्यात आली आहे.
- शेती हप्त्याचे दर (Premium):
- खरीप – 2%
- रब्बी – 1.5%
- नगदी पिके – 5%
- भरपाई प्रक्रिया: महसूल विभागाच्या पीक कापणी प्रयोग (Crop Cutting Experiment) अहवालावर आधारित भरपाई दिली जाईल.
- कप-एंड-कॅप मॉडेल 80:110: विमा कंपन्यांची जबाबदारी मर्यादित करण्यात आली आहे.
पात्रता आणि आवश्यक कागदपत्रे
- भारतातील नोंदणीकृत शेतकरी
- स्वतःची किंवा भाडेपट्टीवर घेतलेली जमीन
- पिकांची नोंदणी आवश्यक
प्रधानमंत्री पिक विमा योजना कागदपत्रे:
- आधार कार्ड / पॅन कार्ड
- 7/12 उतारा
- बँक पासबुक
- पिक पेरा स्वयंघोषणा
- Farmer ID
- भाडेकरार पत्र (जर लागु असेल तर)
- फोन नंबर
अर्ज प्रक्रिया व अंतिम तारीख
- अर्ज pmfby.gov.in वर किंवा CSC केंद्रावर करता येतो.
- अर्जासाठी अंतिम तारीख: 31 जुलै 2025 (खरीपसाठी).
- CSC केंद्रावर ₹40 शुल्क घेतले जाते. इतर कोणतेही शुल्क लागू नाही.
भरपाईचे निकष आणि प्रक्रिया
- नुकसान भरपाई महसूल विभागाच्या पीक कापणी प्रयोग अहवालावर आधारित असेल.
- पीक हंगामात घट झाल्यास योग्य भरपाई दिली जाते.
- बनावट अर्ज केल्यास शेतकरी काळ्या यादीत टाकले जातील.
पिक विमा योजनेंतर्गत लाभ
- नैसर्गिक आपत्ती किंवा रोगामुळे नुकसान झाल्यास भरपाई मिळते.
- आर्थिक स्थैर्य राखण्यास मदत
- मागील हंगामातील थकीत भरपाई सुद्धा वितरित केली जात आहे. उदा. ₹2555 कोटी मंजूर.
निष्कर्ष
प्रधानमंत्री पिक विमा योजना 2025 ही शेतकऱ्यांसाठी एक फायदेशीर आणि पारदर्शक योजना आहे. पिकांच्या संरक्षणासाठी आणि आर्थिक मदतीसाठी ही योजना अत्यंत उपयुक्त आहे. योग्य वेळेत अर्ज करा आणि भरपाईस पात्र व्हा.
Q. – आपण या लेखाला आपल्या ब्लॉगवर थेट वापरू शकता.
A. – जर तुम्हाला यातील कोणताही भाग एडिट करायचा असेल किंवा वेगळी थीम हवी असेल तर मला सांगा — मी तुमच्यासाठी ते फॉर्मॅट करून देईन.
